سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی چیست؟
سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی که معادلی برای عبارت Corporate Venture Capital بوده و با نام‌های سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر شرکتی یا سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی نیز شناخته می‌شود، یک روش سرمایه‌گذاری فراگیر است که طیف گسترده‌ای از شکل‌های مختلفی از سرمایه‌گذاری مربوط به یک شرکت مادر را شامل می‌شود. در ابتدایی‌ترین و البته شناخته شده‌ترین نوع سرمایه‌گذاری CVC یک شرکت یا صندوق سرمایه‌گذاری مادر اقدام به تامین مالی هوشمند یک بخش خصوصی می‌کنند که از پتانسیل بالایی برای رشد و توسعه برخوردار می‌باشند. اما واقعیت این است که سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی بسیار فراتر از تعریف ارائه شده پیش می‌رود و همانطور که پیش‌تر نیز اشاره شد طیف گسترده‌ای از روش‌ها را نیز شامل می‌شود که آشنایی با آنها خالی از لطف نمی‌باشد.
تاریخچه صندوق‌های سرمایه‌گذاری CVC
به‌منظور درک بهتر صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی لازم است با نحوه شکل‌گیری این صندوق‌ها و روند پیشرفت آنها در طول سال‌های پیدایش بیشتر آشنا شوید. به طور کلی می‌توان گفت که از زمان شکل‌گیری این صندوق‌ها تا به امروز ۳ موج توسعه اصلی شکل گرفته است و موج چهارم نیز در جریان است. در ادامه به بررسی دقیق‌تر آنها خواهیم پرداخت.
موج اول – سال ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰
در اولین موجی که در بحث سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی رخ داد، ۳ عامل اصلی شکل پیدا کرد: ۱) نیاز به تنوع بخشیدن بخشیدن به شرکت‌های در حال رشد ۲) نیاز به ایجاد یک ترازنامه سالم ۳) نیاز به شناخت موفقیت‌های به دست آمده در مدل سرمایه‌گذاری خطرپذیر
موج دوم – سال ۱۹۸۰
موج دوم مربوط به سال ۱۹۸۰ است که صندوق‌های سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر شرکتی بر روی سرمایه‌گذاری در حوزه‌های پیشرفته فناوری (high-tech) و بیوتکنولوژی به صورت جدی‌تری متمرکز شدند.
موج سوم – ۱۹۹۰ تا اوایل ۲۰۰۰
سوم موج مربوط به سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۰ است که نشان دهنده تمرکز بالای صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی روی کسب‌وکارهای اینترنتی و رشد شگفت انگیز این نوع از سرمایه‌گذاری بوده است.
موج چهارم – اواسط سال ۲۰۰ تا به امروز
اما آخرین موج تغییرات و تحولات مربوط به صندوق‌های سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر شرکتی را می‌توان از اواسط دهه ۲۰۰۰ تا به امروز دید که جهت‌گیری‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاری‌های CVC در این برهه شکل گرفت و در واقع می‌توان گفت که این روش سرمایه‌گذاری به شکل مناسبی تکامل پیدا کرد یکی از اصلی‌ترین تکامل‌هایی که در این دوره شکل گرفت و می‌توان به آن اشاره کرد، سرمایه‌گذاری با دیدگاه بلند مدت‌تر و تلاش برای دستیابی به اهداف مالی در کنار اهداف استراتژیک است.
هدف از سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر شرکتی چیست؟
به‌طور کلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی با ۲ هدف اصلی فرایند سرمایه‌گذاری را دنبال می‌کنند که این ۲ هدف عبارت است از: ۱) داشتن بازده مالی برای شرکت مادر ۲) رسیدن به اهداف استراتژیک تعریف شده توسط شرکت مادر. موضوعی که خوشبختانه در بحث سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر شرکتی به خوبی مشهود است، سازگاری و هم مسیر بودن اهداف سرمایه‌گذار زیر مجموعه با اهداف شرکت مادر است که موجب سرمایه‌گذاری هوشمند بر روی استارتاپ‌ها گردیده است. همین امر نیز سبب شده است که در میان استارتاپ‌ها و شرکت‌های نوپا از این روش سرمایه‌گذاری در مقایسه با دیگر روش‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر استقبال بیشتری شود. البته در نظر داشته باشید که گاهاً ممکن است به دلیل همین سازگاری بالا در نتیجه تغییر در اهداف شرکت، شاهد تغییراتی در سبک سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی و همچنین رویکردهای شرکت زیرمجموعه باشیم.
ویژگی‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی
باتوجه‌به اینکه صندوق‌ها سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی به‌طور همزمان اهداف مالی و استراتژیک را دنبال می‌کنند، ویژگی‌های هر صندوق نیز بر اساس رویکرد مالی و استراتژیکی که وجود دارد می‌توانند تغییر کند. در ادامه به بررسی دقیق‌تر ویژگی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر شرکتی در ۳ حالت کلی سرمایه‌گذاری مستقیم، سرمایه‌گذاری به عنوان شریک عمومی و سرمایه‌گذاری به عنوان شرکا با مسئولیت محدود باتوجه‌به معیارهای تعیین‌کننده و اصلی یعنی هدف، ساختار، استعداد و سنجش موفقیت می‌پردازیم.
| سرمایه‌گذاری مستقیم (صندوق مستقل) | سرمایه‌گذاری به عنوان شریک عمومی (GP) | سرمایه‌گذاری به عنوان شرکا با مسئولیت محدود (LP) | |
| هدف | کسب تجربه مستقیم در حوزه کسب‌وکار یا تکنولوژی مورد نظر | ظهور یک کسب‌وکار یا تکنولوژی نوظهور با استقلال بالا برای خروج از صندوق | توسعه قابلیت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر داخلی در کنار درک بهتر بازار |
| ساختار | سرمایه‌گذاری مستقیم، سرمایه‌گذاری مستقیم روی تمامی معاملات و توجه به موفقیت کسب‌وکار | شرکت موردنظر به‌عنوان مدیر سرمایه‌گذاری فعالیت می‌کند و استقلال بیشتری دارند | تصمیم‌گیری درباره سرمایه‌گذاری توسط مدیر سرمایه‌گذاری(GP) بر اساس پارامترهای صندوق |
| نیروی انسانی | استفاده و استخدام نیروها توسط خود شرکت | ترکیبی از استعدادهای داخلی و خارجی استخدام شده از سمت صندوق | استفاده از سرمایه‌گذاران خطرپذیر باتجربه و گاهاً نیز برخی از نیروهای داخلی |
| سنجش موفقیت | بازده مالی و رسیدن به اهداف استراتژیک با اولویت بالاتر اهداف استراتژیک | بازده مالی و رسیدن به اهداف استراتژیک با اولویت بالاتر بازده مالی | بازگشت سرمایه |
تفاوت سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی با سرمایه گذاری خطرپذیر
شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی (CVC) تقریباً ویژگی‌های شرکت‌های خطرپذیر (VC) را دارا می‌باشند اما در عین حال کاملاً رویکرد متفاوتی را دارند. در تعریف کلی VC می‌توان گفت که در سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر سرمایه تمامی شرکای عمومی صندوق سرمایه‌گذاری جمع شده و سپس روی یک استارتاپ یا شرکت کوچک توانمند که قابلیت رشد بالایی دارند در ازای دریافت سهام سرمایه‌گذاری می‌شود و بعد از یک مدت محدود و در صورت رسیدن به بازده مالی که هدف اصلی به شمار می‌رود، سرمایه از شرکت مورد نظر خارج می‌شود. اما در صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی ماجرا متفاوت است. در CVCها معمولاً سرمایه‌گذاری در قالب شریک عمومی (GP) یا شرکا با مسئولیت محدود (LP) صورت می‌گیرد و در کنار بحث بازده مالی، دستیابی به اهداف استراتژیک نیز حائز اهمیت می‌باشد.
منبع : صندوق سرمایه گذاری خطر پذیر فولاد مبارکه
